Her şeyin bir sırası, bir zamanı var! Sıra "kendimize bakmaya" geldiğinde çoğu zaman 40’lı yaşları devirmiş yani birazcık gecikmiş oluyoruz: Bunun birçok nedeni var.
Birazı işleri yoluna koyma, evlenip çocuk sahibi olma, birazı da oramızdan buramızdan gelen sinyallerdeki sıklaşmalardır. Bazen de bir dostun, bir arkadaşın, yakın bir akrabanın başına gelen sağlık sorunları da olabilir aklımızı başımıza getiren. Bu dost veya akraba kanser olmuştur, kalp krizi geçirmiştir, felç nedeniyle yoğun bakıma alınmıştır. Bu olay yüreğimize korku, merak, endişe salmıştır.
Kendine bakma düğmesine basmamızın nedeni bazen de sadece meraktır. "Acaba bir şeyim var mı?" her ne sebeple ve ne zaman olursa olsun, bu düğmeye basmadan önce bilmeniz gereken bazı şeyler var. Örneğin bazı rakamları ezberlemek zorunda kalacaksınız. Çoğunuz boyunuzu, kilonuzu bile doğru dürüst bilmediğinizi fark ettiğinizde çok şaşıracaksınız. Çünkü beş-on yıl öncesine göre farkına varmadan birkaç kilo aldınız ve 1-2 cm kısaldınız!
Sağlık kontrolleriniz için başlama vuruşunu ne zaman yapacağınızı bilemem ama böyle bir karar verdiğinizde neleri yapmanız, neleri yapmamanız gerektiğini öğrenmenizde fayda olduğunu düşünüyorum. Bu konuda daha kolay bilgilenmeniz için yandaki kutulara da bir göz atmanızda ve hatta o kutuları kesip saklamanızda fayda var.
Bir gün siz de bir "kendini yenileme programı"na başlama kararı verirseniz bu yazıyı yeniden okuyun. Önemli bir zaman ve ekonomik harcamaya yol açacak, daha da önemlisi geleceğiniz için çok ama çok ciddi kararlar vermenize sebep olacak böyle bir programı daha işin başında bilimsel kurallara ve kendinize uygun hale getirmekte fayda var. Eğer "kendim için ne yapabilirim" veya "kendime bakma zamanı gelmiş olmalı" diyorsanız ve daha da önemlisi bir "fizyolojik yenilenme programı"ndan en iyi şekilde yararlanmaya kararlıysanız bu bilgilerin işinize yarayacağını umuyorum.
ACABA SAĞLAM MIYIM?
Koruyucu ve teşhis edici sağlık taramaları son derece önemli ama bunlar biraz masraflı, biraz zaman alıcı ve bazen de sonuçları endişe ve korkulara yol açabiliyor. Bunun için bilgi ve ilginizi birazcık bu konu üzerinde yoğunlaştırmalısınız. Böyle bir değerlendirmeye ilk kez başlıyorsanız bunun kişisel sağlık dosyanızın temelini oluşturacağını unutmayın. Kişisel sağlığınızı etkileyen birden çok faktör bulunduğuna göre böyle bir değerlendirmenin bu etkenlerden en uygununu gözden geçirmesi gerekir.
Yaşınız, işiniz, yaşam biçiminiz, alışkanlıklarınız, seçimleriniz, yeme içme aktivite öncelikleriniz, eğer varsa alerjileriniz, uykunuz, stres değerlendirmeniz, geçmişte başınızdan geçen sağlık problemleriniz, bugününüzü yani "şimdiki sizi" dolayısıyla sağlığınızı etkileyecek. Yaşadığınız çevre, içtiğiniz su, soluduğunuz hava, bulunduğunuz şehrin hijyenik koşulları ve diğer dış ortam şartları hatta iklim koşulları bile sağlığınız üzerinde söz sahibi. Diğer taraftan sizi yani bugününüzü ve geleceğinizi derinden etkileyen çok önemli bir faktör de genleriniz. Genetik mirasınız ve ailenizde sık görülebilen bazı hastalıkların mevcudiyeti de dikkatle araştırılmalı.
İSTİKBALİNİZİ DE ÖĞRENİYORSUNUZ
Sağlık riski analizlerinin yapılması kadar planlanması ve yorumlaması da bir deneyim ve uzmanlık işi. Elde edilen sonuçların neleri anlatmak istediği, hangilerinin önemli veya önemsiz olduğu, daha sonra nasıl bir yol haritası izleneceği, yemede içmede, aktivitede, uyku ve stres yönetiminde nelerin değiştirileceği, hangi vitamin-mineral-antioksidan desteklerin kullanılacağı, ortada tedavi edilmesi gereken herhangi bir sorunun bulunup bulunmadığı, başka uzmanlık alanlarından görüş alınıp alınmadığına da bu uzmanlar karar verecek. Kısacası risk analizi programları check-up’lardan farklı olarak sadece mevcut durumunuzu belirlemez. Genetik yapınız, geçmişiniz ve yaşam tarzınız ile geleceğiniz arasında yeni köprüler oluşturmanıza da yardımcı olur. Sizi sadece durumunuz hakkında bilgilendirmez, yönetirler. Sizinle ilgili çok önemli kararlar verir. Yani bu analizlerle haliniz de, istikbaliniz de anlaşılabiliyor.
NELERİ ÖĞRENMENİZ GEREKİYOR?
Boyunuz, kilonuz
Vücut kompozisyonunuz (kas, yağ, su ve kemik miktarlarınız)
Kan basıncınız
Organlarınızın yapısal ve fonksiyonel durumları
Kan şekeriniz, kolesterol ölçümleriniz, trigliserit ölçümleriniz, ürik asit seviyeniz, tümör işaretleriniz
Kan sayımınız ve ilgili parametreleriniz
Sağlık geçmişiniz
Genetik mirasınız
Stres değerlendirmeniz
Kullanmanız gereken destek ürünler ve ilaçlar
Yaptırmanız gereken koruyucu aşılar
Görüntüleme incelemeleri (Yaşa ve cinse göre değişiklik gösterecektir.)
ÜÇ KİLİT SORU
Nasıl bir beslenme ve aktivite planına ihtiyacınız var?
Hangi vitamin ve antioksidanları almalısınız?
İlaç kullanmanızı gerektiren bir sorununuz var mı?
RİSKMETREYİ BÜYÜTMEK DE MÜMKÜN!
Sizi uyaran bazen de dostlarla yenen bir akşam yemeği ve yemekte konuşulanlar olur. Yemekteki konuların çoğundan habersiz ve tartışılanların önemli bir kısmına "Fransız olduğunuzu"(!) fark eden "iyi-kötü kolesterol, trigliserit, tansiyon, PSA"nın ne olduğunu bilmediğinizi, hatta bunların önemini neden şimdiye kadar fark etmediğinizi öğrenince biraz da utanırsınız. Hele yemekte "sağlık tutkunları" biraz fazlaysa yani "tümör markerleri, endoskopik inceleme sonuçları, tomografik koroner anjiyo bulguları, PET scan neticeleri" de tartışılmışsa vay halinize! Şaşkınlığınız ve utancınız daha da artar. Hatta korkarsınız! Ertesi gün soluğu bir laboratuvarda alırsınız.
KENDİNE BAKMAK MI YAŞLANMAK MI?
"Kendine bakma telaşına düşmek" aslında biraz da "yaşlandığınızı düşünmek" anlamına gelir. Size yaşlılığı düşündüren şeyler farklıdır. Mesela, son zamanlarda yaşadığınız uyku sorunları, anlamsız eklem ağrıları, münasebetsiz nezle-grip atakları veya kalp çarpıntılarınız olabilir. Sebep bazen de göğsünüzü sıkıştıran can sıkıcı bir baskı, bir türlü geçmek bilmeyen inatçı bir öksürük, nerden çıktığına karar veremediğiniz baş dönmeleridir. Erkekseniz prostat korkusu, kadınsanız meme kanseri, kemik erimesi şüphesi de, size "kendimi kontrol ettirme zamanı geldi galiba" tereddüdü yaşatabilir.
BİR RİSK ANALİZİ MERKEZİNE BAŞVURUN
Sağlıklı bir kişisel değerlendirmeden geçip etkili bir "kendine iyi bakma" programına başlamak öncelikle dikkatli planlanmayla mümkün. İkinci adım bu incelemelerin güvenilir, uluslararası onayı olan merkezlerde yaptırılmasıdır. Bu merkezlere "risk analizi merkezleri" deniyor. Risk analizi merkezleri bildik "check-up" merkezlerinden biraz farklı.
Bu merkezlerde ne durumda olduğunuzun anlaşılabilmesi ve sizi bekleyen sağlık tehditlerinin belirlenebilmesi ve eğer varsa sağlık sorunlarınızın eksiksiz ortaya konabilmesi için sadece teknolojik cihazlar, analiz aletleri yok. Çok deneyimli uzmanlar tıpkı birer usta terzi gibi sizin için en doğru tetkik planını hazırlıyor. Hangi tetkikler yapılacak, bu tetkikler nasıl bir zaman planı içinde yürütülecek, elde edilen sonuçlar değerlendirilirken, birbiriyle ilişkilendirilirken nasıl bir yol izlenecek... Bütün bu kararları bu uzmanlar veriyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder